Ukształtowanie terenu i geologia

Geograficznie miasto usytuowane jest w rozległej strefie pogórzy, pomiędzy Beskidem Żywieckim i Beskidem Wyspowym, zwanej Bramą Sieniawską. Cechą obszaru jest urozmaicona rzeźba, charakteryzująca się przemieszaniem form właściwych pogórzom wysokim, średnim i niskim.

 

Połowę powierzchni miasta, w jego granicach administracyjnych, zajmują wzgórza, z przewagą średnich, o dość stromych stokach i deniwelacjach rzędu 50-100 m, w znacznej części pokryte lasami. Pozostały obszar to płaskie podnóża wzniesień, szerokie dna dolin i kotlin. Przylegające do pogórzy płaskie podnóża i szerokie wododziały, o deniwelacjach wynoszących 20 - 50 m, zajmują ok. 30% powierzchni miasta. Po ok. 10% przypada na dna dolin i kotlin oraz pogórza wysokie, które obejmują miasto od północy i południa.

Miasto Jordanów położone jest w obrębie Karpat Zewnętrznych Fliszowych. Karpaty Zewnętrzne stanowią pasmo sfałdowane w trzeciorzędzie zbudowane niemal wyłącznie z fliszu. Flisz karpacki na tym terenie wiekowo obejmuje osady paleocenu i eocenu. Są to utwory mało zróżnicowane z niewielkimi ilościami skamieniałości, co powoduje trudności w określeniu wieku poszczególnych ogniw. Flisz karpacki składa się z naprzemianległych piaskowców i łupków z wtrąceniami zlepieńców, margli i wapieni. Olbrzymie masy fliszu układają się w poszczególne jednostki tektoniczne, które są nasunięte na siebie wzdłuż Karpat tworząc w omawianym rejonie płaszczowinę magurską. Podłoże utworów czwartorzędowych tworzą trzeciorzędowe eoceńskie piaskowce gruboławicowe i łupki - warstwy magurskie (facja mikowa) monoklinalnie upadające w kierunku południowym, południowo-wschodnim i sporadycznie zachodnim. Nachylenie tych warstw wynosi od 30 do 65%. Najczęściej zalegają one normalnie, ale niekiedy na południowy-zachód od Jordanowa występują warstwy odwrócone tzw. hieroglify.

Dna szerokich dolin są wypełnione aluwiami piaszczysto-żwirowymi i namułami. Utwory te występują głównie pod zboczami i stanowią pozostałości plejstoceńskie teras akumulacyjnych lub nanosów holoceńskich. Namuły oraz utwory piaszczyste stanowią młode aluwia holoceńskie.

Wody podziemne i powierzchniowe

Obszar miasta Jordanowa położony jest w strefie mało zasobnej w wody podziemne, co jest uwarunkowane fliszową budową podłoża, o dużej zawartości nieprzepuszczalnych łupków. Większe zbiorniki wód podziemnych związane są z aluwiami w dolinach rzek. Nie są jednak ciągłe, są mało wydajne i o dużych wahaniach stanu zasobów wody. Woda w aluwiach zalega na głębokościach od 0,5 do 3,0 m. Miąższość warstwy wodonośnej nie przekracza 5,00 m.

Miasto Jordanów położone jest w całości na Głównym Zbiorniku Wód Podziemnych nr 445. Należy on do zbiorników trzeciorzędowo-kredowych w obrębie Karpat fliszowych.

Wody powierzchniowe

Główną rzeką obszaru jest Skawa (prawostronny dopływ Wisły), której odcinek górnego biegu znajduje się w granicach administracyjnych Jordanowa. Jordanów położony jest w prawobrzeżnej części zlewni Skawy, której głównymi dopływami na terenie miasta jest Malejówka z Naprawką i potok Strącze. Odcinek rzeki Skawy w granicach miasta osiąga długość ok. 10 km. Skawa jest rzeką mało zasobną w wodę i charakteryzuje się dużymi wahaniami przepływów. Średni stan wody wynosi 197 cm, wahania między minimalnym i maksymalnym stanem dochodzą do 3,80 m.

Rzeka Skawa jest jednym z większych prawobrzeżnych dopływów górskich Wisły II rzędu w km 22 + 700. Źródła Skawy znajdują się na północno-zachodnim stoku głównego Masywu Łysej Góry na wysokości 700 m n.p.m. Zlewnia górnej Skawy to w przeważającej części tereny lesiste i rolnicze. Długość rzeki wynosi 96,4 km. Powierzchnia zlewni Skawy do przekroju w Jordanowie wynosi 96,6 km2. Rzeka stanowi ważne źródło wody zarówno dla celów komunalnych jak i przemysłowych. Z jej wód korzysta wiele miejscowości, wśród których jest między innymi Jordanów.

Skawa jest odbiornikiem dużej ilości ścieków, głównie komunalnych z miejscowości zlokalizowanych w jej zlewni. O zanieczyszczeniu rzeki decydują również zanieczyszczenia obszarowe. Ponadto należy podkreślić, że na terenie zlewni wiele miejscowości nie posiada kanalizacji ścieków bytowych.

Pod względem hydrologicznym Skawę charakteryzują wysokie i szybkie wezbrania, gdy szybkość fali powodziowej osiąga 7,5 km/h oraz okresowe niżówki letnie kiedy to przepływy w żwirowym korycie spadają poniżej wskaźnika jednostkowego 1 dm3/s km, a temperatura podnosi się do blisko 20° C. Stężenie tlenu w wodzie w takich warunkach obniża się do wartości niebezpiecznej dla bytowania ryb.

Gleby

W wyniku działań czynników glebotwórczych powstały na terenie miasta różnego rodzaju typy gleb. Największy obszar zajmują gleby brunatne. Na niewielkim obszarze występują gleby pseudobielicowe, a w dolinie Skawy i potoków - mady.

Klasyfikacja bonitacyjna gleb, w obrębie użytków rolnych przedstawia się następująco:

-klasa III - 18,0 ha tj. 1,9% powierzchni użytków rolnych

-klasa IV - 630,5 ha tj. 66,1% powierzchni użytków rolnych

-klasa V - 260,6 ha tj. 27,4% powierzchni użytków rolnych

-klasa VI - 42,9 ha tj. 4,6% powierzchni użytków rolnych

W przestrzeni rolnej dominują gleby IV klasy o dobrych i średnich wartościach dla produkcji rolnej.

Lasy

Lasy i zadrzewienia zajmują powierzchnię ok. 720 ha, co stanowi ok. 34% powierzchni miasta. Dominującymi siedliskowymi typami lasu są:

-las mieszany górski: runo trawiasto-zielne tworzą: średnio wysokie paprocie (nerecznice samcze, wietlice) oraz zioła: zachyłka, kosmatka, płonnik, gajowiec, starzec; warstwę podszytu stanowią samosiewy gatunków występujących w drzewostanie oraz jarzębina, bez koralowy i czarny, suchodrzew; drzewostan tworzą buk, świerk, jodła, czasem w domieszce występują: jawor, jesion, wiąz, lipa, olsza,

-las górski: runo tworzą rośliny zielne, takie jak: kopytnik, miodunka, gajowiec, storczyki, malina, jeżyny, paprocie, zawilec, fiołek, wawrzynek; w podszycie występują: bez koralowy i czarny, jarzębina, kruszyna, leszczyna, a także samosiewy gatunków wchodzących w skład drzewostanów; drzewostany mieszane, jak i lite, tworzą buk, jodła, świerk z domieszką: jawora, klonu, świerka, modrzewia, dębu szypułkowego i bezszypułkowego, lipy, czasem jesionu i wiązu górskiego.

Tereny leśne w małych kompleksach łączą się z zadrzewieniami naturalnymi i sztucznymi wzdłuż dolin i cieków wodnych, dróg i zabudowy rozproszonej na stokach. Jordanów posiada korzystny bilans zieleni, na którą obok kompleksów leśnych składają się zadrzewienia i urządzona zieleń miejska.

Pod względem struktury własnościowej zasoby leśne Jordanowa można podzielić następująco:

-lasy państwowe-ok. 258 ha - 36% powierzchni lasów, -lasy prywatne-ok. 430 ha - 60,5% powierzchni lasów,

-lasy będące własnością kościołów i związków wyznaniowych-ok. 25 ha - 3,5% powierzchni lasów.

Klimat

Warunki klimatyczne Jordanowa należą do korzystnych w skali Karpat tak dla osadnictwa jak i rolnictwa uprawowego. Obszar miasta w całości znajduje się w górnej części piętra umiarkowanego ciepłego, ze średnią temperaturą roku + 6,5 °C. Okres wegetacyjny wynosi 200 - 205 dni.

Miasto jest dobrze przewietrzane, dominują wiatry bardzo słabe (10 m/s), o prawie równomiernym ich udziale ze wszystkich kierunków. Warunki przewietrzania mają wpływ na stopień zanieczyszczenia. Położone na wzniesieniu centrum miasta, posiada dobre warunki wentylowania, a więc rozpraszania zanieczyszczeń. Jordanów położony jest w cieniu opadowym, dlatego opady są tu niższe (780 mm średniorocznie) niż na innych obszarach o podobnych wysokościach.